Czy do zbycia nieruchomości rolnej nabytej od osoby bliskiej przed upływem 5 lat potrzebna jest zgoda Dyrektora Generalnego KOWR? To pytanie budzi szereg wątpliwości. KOWR wymaga składania wniosków o zgodę, a praktyki tej nie zmienił nawet wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, o którym pisaliśmy tutaj. Sąd Najwyższy miał rozstrzygnąć to zagadnienie prawne. Tak się jednak nie stanie.
Niedawno pisaliśmy tu o zagadnieniu prawnym skierowanym do Sądu Najwyższego w tej kwestii. Mieliśmy nadzieję, że podjęta uchwała Sądu Najwyższego w końcu rozstrzygnie, czy osoby bliskie są związane 5-letnim obowiązkiem prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz zakazem zbycia i oddania w posiadanie nabytej nieruchomości rolnej.
Tak się jednak nie stanie. Postanowieniem z dnia 11 września 2025 r. (sygn. III CZP 14/25) Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej umorzył postępowanie. Powodem było cofnięcie apelacji w sprawie, w której zagadnienie prawne zostało przedstawione Sądowi Najwyższemu. Sąd Okręgowy w Olsztynie uchylił postanowienie o przedstawieniu zagadnienia prawnego Sądowi Najwyższemu i umorzył postępowanie apelacyjne. Skoro podjęcie uchwały stało się zbędne, również Sąd Najwyższy umorzył postępowanie.
Sąd Najwyższy nie rozwieje zatem istniejących wątpliwości interpretacyjnych. Możemy zakładać, że dotychczasowa, budząca zastrzeżenia praktyka KOWR-u, który wymaga składania wniosków o zgodę na zbycie, utrzyma się. KOWR twierdzi bowiem, że zwolnienie dotyczące osoby bliskiej odnosi się wyłącznie do zbywającego, a nie nabywcy. Problematyczna kwestia stosowania wyłączenia z art. 2b ust. 4 pkt 1 lit. a UKUR wciąż pozostaje więc bez jednoznacznego rozstrzygnięcia. Osoby planujące zbycie nieruchomości rolnej nabytej od osoby bliskiej w ciągu 5 lat od dnia nabycia powinny zatem zachować szczególną ostrożność.
Będziemy uważnie śledzić dalsze orzecznictwo i praktykę KOWR. Miejmy nadzieję, że zagadnienie to doczeka się jednoznacznego rozstrzygnięcia w niedalekiej przyszłości.
Treść postanowienia przedstawiamy poniżej:
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2025 r.
Sygn. akt III CZP 14/25
UZASADNIENIE
Skład orzekający
Przewodniczący: Sędzia SN Mariusz Łodko.
Sędziowie SN: Ireneusz Kunicki, Dariusz Pawłyszcze (spr.).
Sentencja
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej na posiedzeniu niejawnym 11 września 2025 r. w Warszawie w sprawie z wniosku M. A. z udziałem A. C. o założenie księgi wieczystej i wpis, na skutek przedstawienia przez Sąd Okręgowy w Olsztynie postanowieniem z 20 marca 2025 r., IX Ca 1294/24, zagadnienia prawnego:
„Czy konieczne jest uzyskanie zgody Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, o której mowa w art. 2b ust. 3 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (j.t. Dz. U. z 2024 r. poz. 423), na nabycie nieruchomości rolnej od osoby, która jako osoba bliska nabyła tę nieruchomość od swojej osoby bliskiej, jeżeli nie upłynął okres 5 lat od dnia przeniesienia własności tej nieruchomości?”.
umarza postępowanie.
Uzasadnienie faktyczne
Sąd Okręgowy w Olsztynie w sprawie apelacyjnej IX Ca 1294/24 postanowieniem z 22 maja 2025 r. uchylił swoje postanowienie z 20 marca 2025 r. o przedstawieniu zagadnienia prawnego Sądowi Najwyższemu i umorzył postępowanie apelacyjne ze względu na cofnięcie apelacji. Ponieważ podjęcie uchwały stało się zbędne, Sąd Najwyższy umorzył postępowanie na podstawie art. 86 § 1 u.s.n.
