Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa opublikował sprawozdanie z działalności za 2024 r. Jeden z rozdziałów został poświęcony realizacji zadań wynikających z UKUR. Na co szczególnie warto zwrócić uwagę w tej części sprawozdania?
Sprawozdanie podsumowuje działalność KOWR-u za 2024 r. Szczególnie interesujące są dane związane ze złożonymi wnioskami o wyrażenie zgody na nabycie nieruchomości rolnych (art. 2a ust. 4 UKUR), wnioskami o wyrażenie zgody na zbycie nieruchomości rolnych (art. 2b ust. 3 UKUR) oraz wykonaniem przez KOWR prawa pierwokupu i prawa nabycia. Dla porównania o wcześniejszych sprawozdaniach pisaliśmy tu: 2023, 2022, 2021, 2020 oraz 2019.
Wnioski o wyrażenie zgody na nabycie nieruchomości rolnych
Ze sprawozdania wynika, że w 2024 r. do Oddziałów Terenowych KOWR wpłynęło łącznie 7 308 wniosków o wyrażenie zgody na nabycie nieruchomości rolnych, o łącznej powierzchni 31,44 tys. ha.
W Oddziałach Terenowych KOWR wydano 6 723 decyzji administracyjnych, dotyczących nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni 30,02 tys. ha. W skład wchodzą:
- 6 381 decyzji pozytywnych dla nieruchomości o powierzchni 26,73 tys. ha, co stanowi 94,9% wszystkich wydanych decyzji, z czego 6 % dotyczyło nabycia nieruchomości przez osoby prawne, zaś pozostałe – 94 % – przez osoby fizyczne,
- 294 decyzje o umorzeniu postępowania dla nieruchomości o powierzchni 1,70 tys. ha, co stanowi 4,4 % wszystkich wydanych decyzji,
- 48 decyzji negatywnych dla nieruchomości o powierzchni 1,59 tys. ha, co stanowiło 0,7 % wszystkich wydanych decyzji,
- 506 spraw zakończono w inny sposób, tj. pismem o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania lub postanowieniem o odmowie wszczęcia postępowania.
Co ciekawe, w 2024 r. wniesiono łącznie 9 odwołań do organu wyższego stopnia. Dotyczyły one nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni ponad 1 tys. ha. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jako organ II instancji, utrzymał w mocy 3 decyzje Dyrektora Generalnego KOWR. W stosunku do jednej decyzji umorzył postępowanie administracyjne.
Wnioski o wyrażenie zgody na wcześniejsze zbycie lub oddanie w posiadanie innym podmiotom nieruchomości rolnych przed upływem 5 lat od nabycia gruntu
Jak już pisaliśmy o tym tutaj, od 1 września 2024 r. wnioski o wyrażenie zgody na wcześniejsze zbycie nieruchomości rolnej lub oddanie jej w posiadanie innym podmiotom dotyczące powierzchni poniżej 1 ha, powinny być kierowane do Oddziałów Terenowych KOWR właściwych ze względu na położenie nieruchomości będącej przedmiotem wniosku. Przed 1 września 2024 r., wnioski z całej Polski kierowane były do Centrali KOWR w Warszawie.
W 2024 r. KOWR odnotował łącznie 3 903 wnioski o wyrażenie zgody. Większość z nich, bo 3 632, dotyczyła wcześniejszego zbycia nieruchomości rolnych. Natomiast 271 odnosiło się do oddania nieruchomości w posiadanie innym podmiotom.
W stosunku do powyższych wniosków wydano 3 129 decyzji administracyjnych, z czego:
- 2 561 decyzji (81,9 %) miało charakter pozytywny,
- 335 decyzji (10,7 %) zakończyło się umorzeniem postępowania,
- 233 (7,4 %) to decyzje negatywne.
Ponadto 911 spraw zakończono w inny sposób niż poprzez wydanie decyzji administracyjnej, tj. poprzez postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania, zawiadomienie o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania lub zwrot wniosku w związku z brakiem opłaty skarbowej.
Prawo pierwokupu nieruchomości rolnych
W 2024 r. do Oddziałów Terenowych KOWR wpłynęło łącznie 24 547 warunkowych umów sprzedaży. Dotyczyły nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni 22,71 tys. ha, w stosunku do których KOWR przysługiwało prawo pierwokupu na podstawie art. 3 ust. 4 UKUR.
KOWR złożył 127 oświadczeń o skorzystaniu z prawa pierwokupu w stosunku do nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni 1,24 tys. ha. Wobec tego KOWR skorzystał ze swojego uprawnienia w ok. 0,5 % przypadków.
Prawo nabycia nieruchomości rolnych
W 2024 r. do Oddziałów Terenowych KOWR wpłynęło łącznie 3 240 zawiadomień dotyczących nieruchomości rolnych o powierzchni 9,81 tys. ha, w stosunku do których KOWR przysługiwało prawo nabycia na podstawie art. 4 ust. 1 UKUR.
KOWR złożył 22 oświadczenia o skorzystaniu z prawa nabycia nieruchomości rolnych o powierzchni 521,70 ha. Stanowi to ok. 0,7 % przypadków.
Podsumowanie
Dane statystyczne ze sprawozdania KOWR za 2024 r. obrazują, że UKUR nie zablokował obrotu nieruchomościami rolnymi, ale ograniczył go na wielu płaszczyznach.
Jak widać prawdopodobieństwo uzyskania zgody na nabycie nieruchomości rolnej, czy też na jej zbycie bądź oddanie w posiadanie przed upływem 5 lat jest stosunkowo wysokie. W większości przypadków KOWR wydaje decyzje pozytywne. Aby jednak taką decyzję uzyskać, trzeba spełnić odpowiednie warunki i starannie wykazać ich spełnienie.
Choć skorzystanie przez KOWR z prawa pierwokupu lub nabycia zdarza się niezwykle rzadko, nie można tego ryzyka zupełnie wykluczyć. Warto o tym pamiętać i uwzględnić potencjalne skutki już na etapie planowania transakcji.
