KOWR nie musi już wnosić opłat sądowych w sprawach cywilnych, które dotyczą spraw wynikających z UKUR. Jakie może mieć to skutki w obrocie nieruchomościami rolnymi?
Zwolnienie KOWR z opłat sądowych
Zgodnie z art. 9b UKUR zwalnia się Krajowy Ośrodek z opłat sądowych w sprawach cywilnych dotyczących spraw wynikających z ustawy. Przepis został wprowadzony ostatnią nowelizacją UKUR, która obowiązuje od 5 października 2023 r.
Czyli przykładowo, gdy KOWR pozywa o ustalenie ceny nieruchomości rolnej po wykonaniu prawa pierwokupu albo nabycia, gdy uzna cenę tej nieruchomości za rażąco odbiegającą od jej wartości rynkowej, nie musi wnosić opłaty od pozwu. Podobne uprawnienie KOWR przysługuje w razie wykonywania prawa pierwokupu albo nabycia akcji i udziałów spółek, które są właścicielami co najmniej 5 ha nieruchomości rolnych albo spółek dominujących w stosunku do takich spółek, gdy posiadają ich udziały lub akcje. Trzeba wiedzieć, że mogą to być znaczne kwoty. Opłata stosunkowa od pozwu przy wartości przedmiotu sporu powyżej 20 000 zł to 5% wartości dochodzonego roszczenia.
KOWR ma także na podstawie art. 9 ust. 2 UKUR uprawnienie do wystąpienia do sądu z powództwem o stwierdzenie nieważności czynności prawnej z przyczyn, o których mowa w ust. 1 (czyli w skrócie niezgodność nabycia nieruchomości rolnej z przepisami UKUR). Zgodnie z art. 9 ust. 3 UKUR KOWR może wystąpić do sądu o nabycie własności nieruchomości przez KOWR, gdy nabywca nie realizuje obowiązków nałożonych UKUR. Także w tych postępowaniach nie musi już ponosić opłat sądowych.
Opłaty sądowe to jednak nie jedyny koszt postępowania sądowego. Jeżeli KOWR przegra sprawę, nadal musi zapłacić stronie wygrywającej koszty zastępstwa procesowego. One też mogą być niemałe, bo podobnie jak opłata sądowa, są uzależnione od wysokości przedmiotu sporu.
Skutki nowej regulacji
Nowa regulacja może wpłynąć na zwiększenie aktywności sądowej KOWR. Dotychczas ograniczenia budżetu oddziałów terenowych mogły wpływać na odstąpienie przez KOWR od wchodzenia na drogę sądową w sprawach wynikających z UKUR.
Czy teraz możemy się spodziewać zwiększonej aktywności sądowej ze strony KOWR? Czas pokaże, można przypuszczać, że tak. W samym styczniu 2024 r. KOWR złożył aż 4 oświadczenia o wykonaniu prawa pierwokupu. Zakwestionował w nich cenę nieruchomości rolnej ustaloną przez strony i oświadczył, że skieruje sprawę na drogę sądową – linki poniżej.
https://www.gov.pl/web/kowr/oswiadczenie-o-skorzystaniu-z-prawa-pierwokupu-rep-a-nr-1082024
Podsumowanie
Od 5 października 2023 r. KOWR jest zwolniony z opłat sądowych w sprawach cywilnych dotyczących spraw wynikających z UKUR. Może to spowodować zwiększenie liczby spraw sądowych wszczynanych przez KOWR na podstawie UKUR.
