Istnieje możliwość zawieszenia postępowania dotyczącego tworzenia sztucznych warunków przez beneficjentów WPR z powodu oczekiwania na orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Rozstrzygniecie TSUE może bowiem znacząco zmienić sposób interpretacji przepisów dotyczących zwrotu płatności.
Jaki problem prawny ma rozstrzygnąć Trybunał?
Przypomnijmy, TSUE ma odpowiedzieć na kluczowe pytanie dotyczące interpretacji zwrotu „korzyści” w kontekście art. 4 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 oraz art. 60 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013.
Konkretnie chodzi o ustalenie, czy obowiązek zwrotu dotyczy:
- całej płatności wynikającej z sektorowego prawodawstwa rolnego, czy
- wyłącznie tej części płatności, która wynika ze stworzenia sztucznych warunków.
Orzeczenie Trybunału, w którym dokona wykładni prawa unijnego, wejdzie w skład porządku prawnego Unii Europejskiej. Przedstawiona w nim interpretacja będzie wiązała zarówno sądy, jak i organy administracyjne wszystkich państw członkowskich. Instytucje te będą obowiązane stosować prawo unijne zgodnie z interpretacją nadaną przez TSUE w analogicznych stanach faktycznych i prawnych (Naczelny Sąd Administracyjny, postanowienie z 18 listopada 2020 r., I FSK 461/20).
Na rozstrzygnięcie w tym przedmiocie czekam z moim zespołem z Kancelarii Radców Prawnych Bieluk i Partnerzy z niecierpliwością. Może ono znacząco wpłynąć na poprawę sytuacji naszych klientów. Tymczasem korzystamy z możliwości zawieszenia postępowań, które już trafiły na wokandę sądu administracyjnego.
Na czym polega możliwość zawiesza postępowania dotyczące sztucznych warunków?
Zgodnie z art. 125 § 1 pkt 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi: „Sąd może zawiesić postępowanie z urzędu: jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania administracyjnego, sądowoadministracyjnego, sądowego, przed Trybunałem Konstytucyjnym lub Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej.”. Powołany powyżej przepis stosuje się również w postępowaniu przed NSA (art. 193 p.p.s.a.).
Zawieszenie postępowania ma charakter fakultatywny. Decyzja w tym zakresie należy do sądu, który powinien ocenić, czy w danej sytuacji celowe jest wstrzymanie biegu sprawy. Sąd musi dokonać rzetelnej oceny wpływu rozstrzygnięcia w innym postępowaniu, zarówno rzeczywistego, jak i potencjalnego, tzn. takiego, który na danym etapie nie jest jeszcze pewny, ale istnieje prawdopodobieństwo, że może mieć znaczenie dla sprawy (por. NSA w post. z 25.09.2014 r., I FZ 250/14).
Właśnie dlatego, w sprawach dotyczących tworzenia sztucznych warunków, które prowadzimy, zdecydowaliśmy się wystąpić o zawieszenie postępowań przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. Wnioski zostały uwzględnione.
Dlaczego zawieszenie postępowania dotyczącego tworzenia sztucznych warunków jest korzystne dla rolników?
Zawieszenie postępowania przede wszystkim daje czas. Chroni przed wydaniem niekorzystnego orzeczenia przez sąd administracyjny, zanim Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wypowie się w kwestii interpretacji zwrotu „korzyści”. Jeśli więc Trybunał uzna, że obowiązek zwrotu powinien obejmować jedynie część płatności związaną z korzyścią uzyskaną wskutek sztucznego podziału gospodarstwa, a nie całość wsparcia, otworzy to drogę do zmiany dotychczasowych rozstrzygnięć. Przykładowo, jeżeli ARiMR wydała decyzję windykacyjną nakazującą zwrot wszystkich otrzymanych środków, może się okazać, że zwrotowi powinny podlegać wyłącznie te płatności, które są związane ze stworzeniem sztucznych warunków.
Wskazówki dla beneficjentów WPR
Beneficjenci powinni mieć świadomość, że mogą dążyć do zawieszenia postępowania przed sądami administracyjnymi. Zawieszenie będzie jednak możliwe tylko wtedy, gdy wynik sprawy zależy od rozstrzygnięcia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Należy pamiętać, że nie każde postępowanie w przedmiocie tworzenia sztucznych warunków spełnia ten warunek. W praktyce każdą sprawę należy więc oceniać indywidualnie.
Więcej na temat sztucznych warunków:
Na czym polega tworzenie sztucznych warunków przez beneficjentów dopłat rolnych?
Stwierdzenie stworzenia sztucznych warunków w celu uzyskania płatności. Jakie przesłanki bada ARiMR?
Sztuczne warunki w ARiMR: czy trzeba uchylić decyzję przed żądaniem zwrotu płatności?
