Prezydent już podpisał długo wyczekiwaną ustawę o fundacjach rodzinnych. To odpowiedź na biznesowe potrzeby rodzinnych firm. Może być narzędziem do przeprowadzenia sukcesji majątku rodzinnego, w tym nieruchomości rolnych. Czy fundacja rodzinna może więc swobodnie nabyć nieruchomości rolne a następnie je zbyć na rzecz beneficjenta? Co z prawem pierwokupu i nabycia, które przysługuje KOWR? Czy KOWR może ingerować w transakcje na udziałach i akcjach spółek będących właścicielami nieruchomości rolnych?
Fundacja może nabyć nieruchomości rolne od fundatora
Fundacja rodzinna ma osobowość prawną. Ma na celu gromadzenie mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Może ją utworzyć osoba fizyczna – fundator, który określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej. Więcej o fundacji rodzinnej przeczytasz na stronie prawodospadku.pl, prowadzonej przez prawników Kancelarii Radców Prawnych Bieluk i Partnerzy.
Fundacja rodzinna może nabyć bez żadnych ograniczeń nieruchomość rolną od swojego fundatora. Nie ma w tym wypadku obowiązku uzyskiwania wcześniejszej zgody Dyrektora Generalnego KOWR. Nie ma znaczenia, czy nieruchomość rolną fundator wniesie do fundacji rodzinnej jako fundusz założycielski, czy też w ramach innych czynności prawnych już po utworzeniu fundacji rodzinnej.
KOWR przysługiwać będzie prawo pierwokupu nieruchomości rolnej sprzedanej przez fundatora fundacji rodzinnej. Gdy nieruchomość rolna zostanie wniesiona jako fundusz założycielski do fundacji rodzinnej, czy przekazana fundacji rodzinnej na podstawie innej czynności (np. darowizny), KOWR przysługuje prawo nabycia.
Ponadto fundacja rodzinna będzie miała:
- 5-letni obowiązek prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz
- zakaz zbywania i oddawania w posiadanie nabytej nieruchomości rolnej, z jednym wyjątkiem opisanym poniżej.
Fundacja rodzinna może zbyć nieruchomości rolne beneficjentom fundacji rodzinnej będących osobą bliską fundatora
Jako jedno ze świadczeń na rzecz beneficjentów fundator może określić przeniesienie własności nieruchomości rolnej przez fundację rodzinną. Fundacja rodzinna może swobodnie zbyć nieruchomości rolne beneficjentom fundacji rodzinnej będących osobą bliską fundatora. Osoba bliska to zgodnie z UKUR zstępni, wstępni, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, małżonek, osoby przysposabiające i przysposobione oraz pasierbowie. W takiej sytuacji nie będzie potrzebna wcześniejsza zgoda Dyrektora Generalnego KOWR na nabycie nieruchomości rolnej przez beneficjenta.
Zbycie nieruchomości rolnej przez fundację rodzinną nie będzie stanowiło naruszenia 5-letniego zakazu zbycia nieruchomości rolnej po jej nabyciu. Nie ma przy tym znaczenia, czy nieruchomość zbywana beneficjentowi była wcześniej wniesiona do fundacji rodzinnej przez fundatora, czy też fundacja rodzinna nabyła je w toku swojej działalności od innego podmiotu. Dodatkowo w takiej sytuacji prawo nabycia KOWR jest wyłączone (ale prawo pierwokupu już obowiązuje). KOWR nie nabędzie nieruchomości rolnej nabywanej przez beneficjenta będącego osobą bliską fundatora od fundacji rodzinnej.
KOWR ma prawo pierwokupu udziałów i akcji spółek będących właścicielem nieruchomości rolnych
Niestety ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie analogicznego wyłączenia w sytuacji nabywania przez fundację rodzinną udziałów i akcji spółek będących właścicielem nieruchomości rolnych. Podobnie zbycie praw udziałowych w takich spółkach przez fundację rodzinną na rzecz beneficjenta będzie podlegało prawu pierwokupu albo nabycia KOWR.
Podsumowanie
Podsumowując, fundacja rodzinna może swobodnie nabyć nieruchomości rolne od swojego fundatora. KOWR może jednak w takiej sytuacji wykonać prawo pierwokupu albo nabycia. Fundacja rodzinna może swobodnie zbyć nieruchomości rolne na rzecz beneficjenta będącego osobą bliską fundatora. W takiej sytuacji KOWR nie przysługuje prawo nabycia. KOWR może ingerować poprzez prawo pierwokupu i nabycia w transakcje pomiędzy fundatorem, fundacją rodzinną i beneficjentami na udziałach i akcjach spółek będących właścicielami nieruchomości rolnych.
