Jak często KOWR nie wyraża zgody na nabycie nieruchomości rolnej?

Przepisy ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego znacznie ograniczają obrót nieruchomościami rolnymi. Zgodnie z art. 2a ust. 4 podmioty inne niż rolnik indywidualny oraz podmioty wymienione w art. 2a ust. 3 pkt 1 wspomnianej ustawy lub w przypadkach innych niż ustawowo określone (art. 2a ust. 3 pkt 1a-12 UKUR) mogą nabyć nieruchomość rolną jedynie za zgodą Dyrektora Generalnego KOWR. Organ wydaje taką zgodę w drodze decyzji administracyjnej w odpowiedzi na wniosek o wyrażenie zgody na nabycie nieruchomości rolnej. Warto przyjrzeć się jaka jest tendencja w wydawaniu tych decyzji na przestrzeni ostatnich lat.

Zestawienie decyzji KOWR wydanych w 2019 roku

Na podstawie sprawozdania Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa z 2019 r. w całej Polsce wpłynęło 13.742 wniosków o wyrażenie zgody na nabycie nieruchomości rolnej. Wydano natomiast 13.870 decyzji administracyjnych, które uwzględniały również wnioski z lat ubiegłych, w tym:

• 12.177 decyzji pozytywnych, co stanowi 87,79% wszystkich wydanych. Łączna powierzchnia nieruchomości w stosunku do których wydano decyzje pozytywne to 40.903,40 ha.
• 157 decyzji negatywnych, co stanowi 1,13% wszystkich wydanych. Łączna powierzchnia nieruchomości w stosunku do których wydano decyzje negatywne to 5.580,78 ha.
• 1.536 decyzji o umorzeniu postępowania, co stanowi 11,07% wszystkich wydanych. Łączna powierzchnia nieruchomości w stosunku do których umorzono postępowanie wyniosła 2.793,95 ha.

Najwięcej wniosków złożono do OT KOWR w Lublinie. Wpłynęło 1.973 wniosków, z czego 1.864 rozpatrzono pozytywnie. Niewiele mniej wniosków rozpatrzono w Warszawie. Na 1.846 złożonych, 1.582 wniosków zostało rozpatrzonych pozytywnie.

Zestawienie decyzji KOWR wydanych w 2020 roku

W 2020 r. w całej Polsce wpłynęło 10.216 wniosków o wyrażenie zgody na nabycie nieruchomości rolnych. KOWR wydał 8.848 decyzji administracyjnych, z czego:

• 8.172 decyzji pozytywnych, co stanowi 92,35% wszystkich wydanych. Łączna powierzchnia nieruchomości w stosunku do których wydano decyzje pozytywne to 44.890 ha,
• 55 decyzji negatywnych, co stanowi 0,62% wszystkich wydanych. Łączna powierzchnia nieruchomości w stosunku do których wydano decyzje negatywne to 2.660 ha,
• 621 decyzji o umorzeniu postępowania, co stanowi 7,02% wszystkich wydanych. Łączna powierzchnia nieruchomości w stosunku do których wydano decyzje o umorzeniu postępowania to 3.000 ha.

Podobnie jak w roku poprzednim, najwięcej wniosków wpłynęło do OT KOWR w Warszawie (1.516 wniosków, z czego 1.135 wniosków zostało rozpatrzonych pozytywnie) oraz w Lublinie (1.294, z czego 1.146 wniosków zostało rozpatrzonych pozytywnie). Jak wynika z przedstawionych danych, w ok. 90% przypadków KOWR wydaje decyzję pozytywne w odpowiedzi na wnioski o wyrażenie zgody na nabycie nieruchomości rolnej. Jedynie około 1% złożonych wniosków do Oddziałów Terenowych KOWR kończy się decyzją odmowną.

Konsekwencje braku zgody na zbycie nieruchomości

Brak zgody KOWR na nabycie nieruchomości rolnej pociąga za sobą następujące konsekwencje. W ciągu miesiąca od dnia, w którym decyzja o niewyrażeniu zgody stała się ostateczna, zbywca nieruchomości może złożyć pisemne żądanie nabycia nieruchomości przez KOWR. Uprawnienie to przysługuje zbywcy w przypadku, gdy odmowa wyrażenia zgody wynikała z braku zobowiązania się przez nabywcę do prowadzenia działalności rolniczej na nabywanej nieruchomości rolnej.

W takiej sytuacji KOWR ma obowiązek zakupić nieruchomość. Organ ustala cenę nabycia samodzielnie, zgodnie z przepisami o gospodarce nieruchomościami na podstawie wartości rynkowej nieruchomości. KOWR w przeciągu dwóch miesięcy od daty otrzymania żądania musi poinformować zbywcę o wysokości ustalonej ceny. Jeśli cena nie będzie dla zbywcy satysfakcjonująca, w terminie miesiąca może wystąpić do sądu o ustalenie ceny lub złożyć pisemne oświadczenie o cofnięciu żądania nabycia tej nieruchomości przez KOWR.

Jak często zbywcy żądają od KOWR nabycia nieruchomości?

W 2019 r. do Oddziałów Terenowych KOWR wpłynęło 14 żądań zbywców o nabycie nieruchomości rolnych. Łączna powierzchnia nieruchomości objętych żądaniami to 1.575,8 ha. W 9 sprawach zbywcy zostali powiadomieni o cenie nieruchomości rolnych, 5 zbywców złożyło oświadczenie o cofnięciu swojego żądania, a w 5 przypadkach zbywcy wystąpili do sądu o ustalenie ceny nieruchomości rolnej nabywanej przez KOWR. Na podstawie art. 2a ust. 6 UKUR KOWR nabył 10 nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni 529 ha. Osiem z tych nieruchomości dotyczyło żądań z ubiegłych lat.

Z kolei w 2020 r. do Oddziałów Terenowych KOWR nie wpłynęło żadne żądanie zbywcy o nabycie nieruchomości rolnych. Zbywcy zostali zawiadomieni o cenie nieruchomości rolnych w odniesieniu do 3 spraw, które wpłynęły w roku poprzednim. Dodatkowo 9 zbywców złożyło oświadczenia o cofnięciu swoich żądań, z którymi wystąpili do KOWR w 2017 r. i 2019 r. W jednej sprawie zbywca wystąpił do sądu o ustalenie ceny nieruchomości rolnej nabywanej przez KOWR. W sumie na podstawie art. 2a ust. 6 UKUR KOWR nabył 6 nieruchomości rolnych o powierzchni niemal 303 ha. Wszystkie dotyczyły żądań złożonych przez zbywców w latach ubiegłych.