Na stronie Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa opublikowano najnowsze sprawozdanie z działalności tej instytucji za rok 2023. Szczególnie interesujące są informacje w rozdziale dotyczącym realizacji zadań wynikających z ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Jakie wnioski można wyciągnąć na ich podstawie w kontekście analizy obrotu nieruchomościami rolnymi?
Sprawozdanie zawiera między innymi dane dotyczące liczby złożonych w 2023 roku wniosków o wyrażenie zgody na zbycie nieruchomości rolnych, wniosków o wyrażenie zgody na nabycie nieruchomości rolnych, a także informacje dotyczące realizacji przez KOWR prawa pierwokupu oraz prawa nabycia. Coroczna analiza sprawozdań pozawala na zaobserwowanie tendencji wzrostowych lub spadkowych w liczbie kierowanych do KOWR wniosków oraz sposobu ich rozstrzygnięcia. Wskazuje także, ile razy KOWR skorzystał z przysługującego mu prawa pierwokupu i prawa nabycia.
Podsumowanie działań za poprzedni rok publikowaliśmy tutaj. Poniżej przedstawiam analizę sprawozdania za rok 2023.
Wnioski o wyrażenie zgody na zbycie lub oddanie w posiadanie innym podmiotom nieruchomości rolnych przez upływem 5 lat od nabycia gruntu
W 2023 r. do KOWR wpłynęły 4 342 wnioski o wyrażenie zgody na zbycie nieruchomości rolnych przez upływem 5 lat od nabycia gruntu. 4 128 z tych wniosków dotyczyło wcześniejszego zbycia, a 214 oddania w posiadanie innym podmiotom.
W stosunku do powyższych wniosków wydano 4 178 decyzji, w tym:
- 3 104 decyzje pozytywne dla nieruchomości o łącznej powierzchni ponad 6,45 tys. ha,
- 598 decyzje negatywne dotyczące ponad 1,20 tys. ha nieruchomości rolnych,
- 476 decyzji o umorzeniu postępowania na 2,43 tys. ha nieruchomości rolnych,
- 744 sprawy zostały zakończone w inny sposób niż poprzez wydanie decyzji administracyjnych (np. postanowieniem o odmowie wszczęcia postępowania lub zawiadomieniem o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania bądź wniosek został zwrócony w związku z brakiem uiszczenia opłaty skarbowej).
Liczba wniosków o wyrażenie zgody przez KOWR na wcześniejsze zbycie, w odniesieniu do roku 2022, minimalnie wzrosła. W 2022 do KOWR wpłynęło 4 250 wniosków, czyli wpłynęło o 92 wnioski mniej.
KOWR w znacznej większości przypadków przychylił się do wniosku o wyrażenie zgody na wcześniejsze zbycie.
Wnioski o wyrażenie zgody na nabycie nieruchomości rolnych
W 2023 Oddziały Terenowe KOWR otrzymały łącznie 7 143 wnioski o wyrażenie zgody na nabycie nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni 38,62 tys. ha.
Wydano 6 434 decyzji administracyjnych w stosunku do nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni 33,90 tys. ha, w tym:
- 5 987 decyzji pozytywnych, co stanowi 93,1% wszystkich wydanych rozstrzygnięć; łączna powierzchnia, w stosunku do których wydano decyzje pozytywne to 29,38 tys. ha,
- 378 decyzji o umorzeniu postępowania; łączna powierzchnia, w stosunku do których wydano decyzje o umorzeniu postępowania to 3,72 tys. ha;
- 69 decyzji negatywnych; łączna powierzchnia, w stosunku do których wydano decyzje negatywne to 801 ha;
- 586 spraw zakończono w inny sposób (postanowieniem o odmowie wszczęcia postępowania lub pismem o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania).
Postępowania o wyrażenie zgody na nabycie nieruchomości rolnych w zdecydowanej większości przypadków kończyły się pozytywnym rozstrzygnięciem.
W ostatnich latach zauważalne jest zmniejszenie liczby wniosków o wyrażenie zgody na nabycie. W roku 2022 do Oddziałów Terenowych KOWR wpłynęło 8 871 wniosków, co stanowi zmniejszenie liczby wniosków o 1 728.
Prawo pierwokupu nieruchomości rolnych
W 2023 do Oddziałów Terenowych KOWR wpłynęło 24 160 warunkowych umów sprzedaży, które dotyczyły nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni 21,15 tys. ha, w stosunku do których KOWR przysługiwało prawo pierwokupu.
KOWR złożył 102 oświadczenia o skorzystaniu z prawa pierwokupu, co stanowi zaledwie 0,42% wszystkich otrzymanych warunkowych umów sprzedaży. Łączna powierzchnia, w stosunku do której złożono oświadczenia to 1,16 tys. ha.
Wobec tego, w porównaniu do 2022 r., do KOWR-u wpłynęło o 6 606 mniej umów sprzedaży. KOWR skorzystał z prawa pierwokupu nieruchomości rolnych zarówno w roku 2022 jak w roku 2023 w 0,42% przypadków.
Prawo nabycia nieruchomości rolnych
W 2023 r. do Oddziałów Terenowych KOWR wpłynęło 3 848 zawiadomień, które dotyczyły nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni 10,69 tys. ha, w stosunku do których KOWR przysługiwało prawo nabycia.
KOWR złożył 22 oświadczenia o skorzystaniu z prawa nabycia, w stosunku do nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni 294 ha.
Prawo nabycia zostało zatem wykonane w 0,57% przypadków. W roku 2022 prawo nabycia zostało wykonane w 0,84% przypadków, wobec tego zauważalny jest spadek.
Podsumowanie
Analiza sprawozdania z działalności KOWR za 2023 w porównaniu do sprawozdania z roku 2022, pozwala dostrzec minimalne zwiększenie liczby wniosków kierowanych do KOWR o wyrażenie zgody na zbycie i spadek liczby wniosków o nabycie nieruchomości rolnych. Do KOWR wpłynęło również dużo mniej warunkowych umów sprzedaży nieruchomości rolnych. Mimo to procent przypadków, w których KOWR skorzystał z prawa pierwokupu jest analogiczny do roku poprzedniego. KOWR naprawdę w niewielu przypadkach realizuje prawo pierwokupu i prawo nabycia. Ponadto KOWR w 2023 r. rzadziej korzystał z przysługującego mu prawa nabycia.
Zachęcam do zapoznania się z pełną treścią sprawozdania z działalności KOWR za rok 2023, dostępnego pod linkiem.
radczyni prawna, dr Martyna Komarowska-Horosz
